Kan een ondernemer nog zonder Facebook?

De titel boven dit blogbericht heb ik ontleend aan het artikel van Rutger Betlem over de Rotterdamse all-inclusive store for men: LokalHeroz [1]. Deze lifestyle-winkel biedt een totaalconcept waarin trends van de veranderende samenleving terug te vinden zijn. De eisen van de 24/7-belevingseconomie komen tot uiting in:

• een winkelpand in het centrum van Rotterdam met ruime openingstijden
• waar speciale evenementen georganiseerd worden, 
• waar mannen afspreken om hun vrienden te ontmoeten en
• waar de "nieuwe man" alles kan vinden dat bij zijn levensstijl past.
• aanwezigheid op social media 
• een website die qua lay-out aansluit bij de inrichting van de winkel
• een facebook- en twitteraccount, waar interactie ontstaat met de achterban

Door de combinatie van informatiekanalen is een community ontstaan. Voor dit initiatief kregen de Rotterdamse ondernemers de Ketelbinkieprijs 2010 uitgereikt. Deze prijs is een erkenning voor het vele werk dat zij verricht hebben en nog steeds moeten verrichten.

Social media marketing
Want dat het inzetten van social media bij marketingactiviteiten veel inspanning kost, werd wel duidelijk tijdens het gastcollege van Rudy van Belkom, eigenaar van imagobureau TINK! [2]. Net als Sjef Kerkhofs, commercieel directeur bij DailyDialogues en schrijver van verschillende managementboeken over Social media marketing [3], komt hij tot de conclusie dat het belangrijk is om eerst de doelgroep in kaart te brengen voordat besloten wordt welk medium ingezet gaat worden bij de marketingcampagne.

Beide specialisten onderkennen eveneens het belang van interactie. Voor hen is de KLM het beste voorbeeld van een bedrijf met een goede social mediastrategie. Dit bedrijf gebruikt social media als onderdeel van het bedrijfsproces. In hun streven naar een gelijkwaardige dialoog met de klant gaan zij uit van de vier C's: campagne, content, care, conversie.

Afb. 1: come fly with me

De vier C's
Momenteel zetten bedrijven social media in zonder zich te verdiepen in de meerwaarde die deze communicatiemiddelen kunnen hebben. Het stappenplan van de vier C's kan bijdragen aan effectieve social mediamarketing.

1. De Campagne is de eerste belangrijke stap. Hiermee wordt de doelgroep in kaart gebracht en een netwerk opgebouwd. 
2. Op basis van de informatie die uit de eerste stap verkregen wordt, wordt gewerkt aan Content die aansluit bij de doelgroep
3. In deze fase is de interactie belangrijk: door Conversatie met de doelgroep wordt duidelijk welke verwachtingen er zijn. Als bedrijven daarop inspelen, geven zij aan dat zij zich bekommeren om hun klanten (Care)
4. Ten slotte volgt de fase van Conversie. Door evaluatie wordt gekeken of de gestelde doelen ook daadwerkelijk behaald zijn.

Doen is moeilijker dan bedenken

Rudy van Belkom wees er tijdens het college op dat dit stappenplan ook ingezet kan worden door studenten die onderzoek doen voor hun afstudeerscriptie. Met zijn aanbevelingen voor verschillende websites heeft hij een aantal tools aangereikt die ervoor zorgen dat de praktische uitwerking van het idee tot een goed resultaat kan leiden. Door zich tijdens de studie al te bekwamen in het effectief gebruik van social media ontwikkelt de student de competenties die de medewerker van de toekomst nodig heeft.

Bronnen:
1. Betlem, R. (5 april 2011). Kan een ondernemer nog zonder Facebook? IN: Financieel Dagblad Gedownload op 14 april 2013 van: http://www.lokalheroz.com/category/over/#.UWqHMaKppqU
2. Belkom, R. van (8 april 2013)  College mediawijsheid. Tilburg : Tilburg University
3. Kerkhofs, S. (april 2013) Doen is veel moeilijker dan bedenken. IN: Managementboekmagazine : platform voor business professionals

Afbeelding 1: http://nogalirritant.tumblr.com/post/15343889660/zwaan

Onderwijs in Italië

In het vorige blogbericht heb ik geschreven over nieuwe onderwijsconcepten. Bij het voorbereiden van het college viel me op dat vooral in de Verenigde Staten en in de Scandinavische landen vernieuwende concepten geïmplementeerd werden. Ik vroeg me af of het ook mogelijk zou zijn deze concepten in te voeren in landen waar de traditionele waarden nog een grote rol spelen in de samenleving.

Daarom heb ik mijn dochter gevraagd of zij dit blog samen met mij wil schrijven. Zij woont en werkt momenteel in Italië, een land waar de kinderen nog netjes met de armen over elkaar in de schoolbanken zitten, de leerkracht het leerproces stuurt en de leerlingen de lesstof tijdens het tentamen reproduceren. Althans... dat is het beeld dat ik van het Italiaanse onderwijssysteem heb.

Om te zien of mijn beeld overeenkomt met de realiteit heb ik mijn dochter een drietal vragen gesteld, waarbij ik het meest benieuwd ben naar de manier waarop jongeren hun schooltijd ervaren hebben. Bij de laatste vraag heb ik me vooral afgevraagd of leerlingen in staat zijn om hun eigen leerproces vorm te geven.

Mijn vragen zijn:
1. hoe is het onderwijs in Italië georganiseerd?
2. hoe hebben haar Italiaanse vrienden het onderwijs ervaren?
3. hoe zouden zij het ervaren als zij verantwoordelijk zouden zijn voor hun eigen leerproces?

In de volgende alinea/s is het antwoord van Fleur te lezen.

Het schoolsysteem in Italië

Voordat ik de vragen verder uit kan werken, is het nodig om een beeld te schetsen van het schoolsysteem.

• Kinderen tussen de drie en vijf jaar gaan naar de scuola dell’infanzia oftewel het asilo [1]. Er zijn zoveel kleuterscholen in Italië dat alle kinderen er naartoe kunnen. De scholen worden door de gemeente betaald en de ouders hoeven vaak maar een kleine bijdrage te betalen. Gezinnen die het financieel zwaar hebben, betalen niets. Niet alle kinderen gaan naar de kleuterschool omdat kinderen pas vanaf 6 jaar leerplichtig zijn. 
  
  Afb.1: Scuola dell'infanzia 
• Kinderen tussen de zes en tien jaar gaan naar de basisschool, de scuola elementare. Elk kind moet, als hij zes wordt, ingeschreven staan bij een basisschool. Het onderwijs en de lesboeken zijn gratis. Op sommige basisscholen is een schooluniform nog verplicht, maar de meeste scholen maken hier geen gebruik van. 
  
  Afb. 2: Elementare 
• Tussen de elf en de dertien jaar gaan kinderen naar de zogenaamde “middenschool”, de scuola media [2]. Deze vorm van onderwijs na de basisschool is verplicht (en kosteloos). De lessen moeten de leerling voorbereiden op het vervolgonderwijs, de “tweede fase” zoals we die ook in Nederland kennen. Net als in Nederland zijn de volgende vakken verplicht: Italiaans, geschiedenis, maatschappijleer en aardrijkskunde [3], vreemde taal [4], wiskunde en natuurkunde, kunst, muziek en lichamelijke opvoeding.
  
  Afb. 3: Scuola media
• Tussen de veertien en achttien jaar kunnen leerlingen kiezen:
• of voor het hoger onderwijs, de scuola secondaria superiore [5], 
• of voor een baan. 

Dit zijn dan wel banen waar je geen opleiding voor nodig hebt, denk bijv. aan vakkenvuller in een supermarkt of afwashulp in een restaurant. Aangezien het secundaire onderwijs niet verplicht is, kiezen sommigen ervoor om meteen te gaan werken.[6]

De eigen verantwoordelijkheid
Als antwoord op de vragen die aan het begin van dit blog gesteld zijn, kan ik met zekerheid zeggen dat er tot nu toe weinig veranderingen zijn doorgevoerd in het Italiaanse schoolsysteem en dat leerlingen over het algemeen moeten doen wat hen door de docent opgedragen wordt. Zij krijgen weinig tot geen verantwoordelijkheid. 
Aan de andere kant kun je daar aan toevoegen, dat dat - gezien de leeftijd in de verschillende fases van het onderwijs - misschien ook helemaal geen goed idee zou zijn. Men kan immers niet van een kind van elf jaar verwachten dat hij zijn werk zelf inplant, als hij nooit gewend is geweest om dit te doen. Tot de scuola superiore zouden kinderen dus nog helemaal niet in staat zijn om hun eigen verantwoordelijkheid te nemen en hun schooldag zelf in te plannen.

Leerlingen die ervoor gekozen hebben om het secundaire onderwijs te volgen kunnen meestal wel hun eigen huiswerk plannen en een alternatieve manier van leren aanhouden als dat voor hen makkelijker is. Dit heeft er ook mee te maken dat men na het behalen van de esami di maturità [7] door kan gaan met een universitaire studie. Om aan een universiteit te studeren is toch een zekere discipline vereist. Tevens komt het voor dat iemand die goed is in een bepaald vak, er vaak meer vanaf weet dan de docent zelf, en dan zowel zijn klasgenoten helpt als de leraar nieuwe dingen laat zien. Ik heb gemerkt dat de oudere generatie niet staat te springen om van jongeren "les" te krijgen. Toch zijn er bepaalde vakken (denk aan informatica) waarbij jongeren meer weten dan ouderen.

Bedreigend?

Concluderend kan ik dus vaststellen dat leerlingen op Italiaanse (middelbare en hogere) scholen langzaamaan meer verantwoordelijkheid krijgen en dit niet als een bedreiging zien. Ze kunnen deze verantwoordelijkheid vanaf de scuola superiore aan. De leerlingen die naar deze school gaan, hebben hier zelf voor gekozen. Zij zijn gemotiveerd, omdat het gezien wordt als voorbereiding op de universiteit. De leerlingen voelen zich gewaardeerd als ze hun klasgenoten verder kunnen helpen en hun docent hier ook bij kunnen betrekken.

Mijn eigen conclusie

De Italiaanse arts Maria Montessori onderkende aan het begin van de twintigste eeuw dat de ontwikkeling van het kind gestimuleerd wordt als rekening gehouden wordt met zijn natuurlijke drang tot zelfontplooiing. In haar optiek fungeerde de docent als begeleider in het proces: Help mij het zelf te doen.
Ten tijde van Mussolini werden de Montessorischolen in haar eigen land gesloten. Pas na de Tweede Wereldoorlog werden in Italië weer Montessori-kleuterscholen geopend in de verschillende regio's.

Ik denk dat het nog enige tijd zal duren voordat het onderwijs volgens de principes van het Samen leven 3.0 in Italië voet aan de grond zal krijgen. In Italië is de docent nog een autoriteit die het leerproces stuurt. Uit de verhalen van mijn dochters vrienden maak ik op dat de oudere generatie moeite heeft met het overdragen van verantwoordelijkheden op jongeren. Ik denk dat beide partijen (zowel jongeren als ouderen) moeten leren vertrouwen in elkaar te hebben. Alleen een dergelijke mentaliteitsverandering kan onderwijsvernieuwende projecten doen slagen.

Voetnoten:
[1] Dit is in Nederland vergelijkbaar met de kleuterklas

[2] Dit is in Nederland vergelijkbaar met de eerste drie klassen van de middelbare school

[3] Al valt er over de geografische kennis van veel Italianen te discussiëren, aangezien er veel scholen zijn die dit vak niet verplicht stellen

[4] Engels, soms ook Spaans en Duits 

[5] Vergelijkbaar met HAVO en VWO

[6] Bron: http://nl.wikipedia.org/wiki/Italiaans_onderwijssysteem

[7] De eindexamens

Bronnen afbeeldingen:
1. en 2: Scuola parrochiale "don Luciano Sarti" , Castel San Pietro Terme (Bologna) http://www.parrocchie.it/castelsanpietroterme/santamaria/informazioni_6.html
3: Scuola media http://www.milanopost.info/2012/06/15/oggi-gli-esami-di-scuola-media-per-i-terremotati-solo-la-prova-orale/

Engage them, don't enrage them

In de voorgaande blogberichten heb ik de nadruk gelegd op de veranderingen in de samenleving waarop oganisaties in moeten spelen om in de 21e eeuw te kunnen blijven bestaan. Eén vraag is hierbij nog niet behandeld: "Hoe werken deze veranderingen door in het onderwijs?" Daar worden immers de medewerkers van de toekomst opgeleid.

Een feest
Op 18 maart 2013 mochten Marlou, Pieter, Suleika en ik het college Mediawijsheid over onderwijs 3.0  vormgeven. Drie "doeners" en een "denker" die vanuit hun eigen leerstijl [1] dit thema op een zo interessant mogelijke wijze aan de andere studenten presenteerden. Uit de reacties op de unconference hadden we opgemaakt dat behoefte bestond aan verdieping en structuur. Tijdens ons eerste overleg was daarom al duidelijk dat we de "gulden middenweg van het kinderfeestje" zouden bewandelen. Het college zou bestaan uit theoretische verdieping, een opdracht waarbij de eigen creativiteit aangesproken werd en kennisdeling na het afronden van de opdracht. Door ons doel en de geplande activiteiten tevoren aan te geven, brachten we structuur aan.

Voor het college hadden we het leslokaal anders ingericht. Bij binnenkomst reageerden de medestudenten verbaasd, maar het was onze manier om groepen te vormen door zelfsturing. Na een aarzelend begin ontstond al snel een levendige discussie. Door het tonen van films en voorbeelden van vernieuwende concepten uit de twintigste eeuw benaderden we de lesstof vanuit een andere invalshoek.

Teacher I need you - Elton John

Leren of onderwijzen
Aan het einde van het college waren wij een positieve ervaring rijker, maar voldeed het college aan de verwachtingen van de medestudenten? En zouden scholieren in het middelbaar onderwijs deze manier van lesgeven kunnen waarderen? Want dat is de vraag binnen de discussie over het onderwijs 3.0:

Wie stuurt het leerproces, de leerling of de docent?

Tijdens het college werd de opmerking gemaakt dat het goed is om ook vakken aangeboden te krijgen die men zelf niet uit zou kiezen. Hierdoor wordt een brede algemene ontwikkeling gewaarborgd en ontstaat een voedingsbodem voor nieuwe kennis. Ik ben het met deze opmerking eens: het is veel gemakkelijker om verbanden te zien wanneer men kennis heeft van een breed scala aan onderwerpen.

Tevens hebben we geconstateerd dat de leerling op de basisschool gestimuleerd wordt om zijn/haar talenten creatief in te zetten, maar dat de lesmethodes op de middelbare school volgens een vaste structuur opgebouwd zijn. Ik denk echter dat het verstandiger zou zijn om deze opbouw om te draaien.

• Bied jonge kinderen structuur en leer ze om problemen steeds volgens dezelfde procedure aan te pakken.
• Laat leerlingen van de bovenbouw van het middelbaar onderwijs daarentegen hun eigen leerproces sturen. Zij hebben voldoende kennis die zij kunnen delen en op hun eigen manier uit kunnen breiden.

1vandaag
De in maart gepubliceerde enquête van het 1vandaag-jongerenpanel wees echter uit dat jongeren van 12 tot 18 jaar nog steeds behoefte hebben aan structuur. Zij willen dat hun docenten duidelijke regels stellen waardoor de orde tijdens de les bewaard blijft. Daarnaast hebben zij behoefte aan een docent die betrokken is bij hun welzijn en die hen enthousiast kan maken voor zijn/haar vak [2].

WWW = Whatever, Whenever, Wherever

In het digitale tijdperk verlangen zij ook dat de docent kennis heeft van ICT.  Prensky merkte in 2001 al op dat de huidige tieners geboren zijn in een digitaal tijdperk, waarin zij in staat zijn ... "to create, consume, remix and share material with each other" [3].
Zij verwachten van hun leraar dat deze hen enthousiasmeert via de kanalen die zij gewend zijn te gebruiken: zoekmachines, social media, smartphones.

Hierin ligt de uitdaging voor de docent van de 21e eeuw. Daar de meeste docenten digital immigrants zijn, moeten zij vertrouwd raken met de verschillende toepassingen. Maar op het moment dat zij hun digitale vaardigheden op peil hebben, kunnen zij de technologie die door de studenten gebruikt wordt, inzetten om de lessen interessanter te maken. De betrokkenheid van de leerling bij het eigen leerproces zal vergroot worden. Zo dragen docent en leerling samen zorg voor de opleiding van de medewerker van de toekomst.

Bronnen:
1. Kaldewey, J. (juni 2005) David Kolb: manieren van leren in verschillende disciplines. IN: Onderzoek van onderwijs.  jrg. 34. P. 25-28. Gedownload op 3 maart 2013 van http://igitur-archive.library.uu.nl/ivlos/2006-0803-203146/Kaldeway_Kolb.pdf
2. 1Vjongerenpanel. (13 maart 2013) Scholieren willen digitaler onderwijs.Gedownload op 15 maart van http://1vjongerenpanel.eenvandaag.nl/uitslagen/45115/scholieren_willen_digitaler_onderwijs
3. Prensky, M. (2001) Digital natives, digital immigrants. Gedownload op 12 april 2013 van: http://www.marcprensky.com/writing/prensky%20-%20digital%20natives,%20digital%20immigrants%20-%20part1.pdf

Bronnen afbeeldingen:
1. Elton John (1973) Teacher I need you. Gedownload op 11 april 2013 van: http://youtu.be/VlEX5bFbOx4
2. http://www.wallpapersma.com/wallpaper/cute-baby-boy-laptop.html

Kom je op mijn feestje?

Ik ben jarig en ik mag een feestje geven. Kom je ook? Wie herinnert zich niet deze twee zinnen op de uitnodigingskaarten voor kinderfeestjes? Magische woorden voor de jarige, maar het begin van een aantal slapeloze nachten voor de organiserende ouder! Want hoe maak je duidelijk dat de zogenaamde "beste vriendinnen" na het feestje de volgende jarige tot "beste vriendin" bombarderen? En hoe zorg je ervoor dat het ook voor het verlegen vriendje een leuke ervaring wordt? Laat je ze vrij of hou je een strak programma aan?

Tijdens het lezen van "We Think the Book" kwamen herinneringen aan de vele verjaarsfeestjes die ik voor mijn kinderen georganiseerd heb, weer bij me op. De beste feestjes waren inderdaad een mix van georganiseerde activiteiten en ruimte om te spelen [1]. Toch is wat we bij dergelijke feestjes eigenlijk automatisch doen, nog geen vanzelfsprekendheid in het dagelijks leven.

Zeg me wat ik moet doen
Enige weken geleden vertelde de manager frontoffice me over de eerste vergadering van een nieuwe projectgroep. Geheel volgens de werkwijze van het Samen leven 3.0 had hij geen vastomlijnde plannen ter tafel gebracht. Hij vertrouwde op de creativiteit van de medewerkers. Zij verwachtten echter een duidelijke opdracht: "... maar wat moeten we nu eigenlijk doen ..."

Veel medewerkers vinden de grote eigen verantwoordelijkheid in eerste instantie bedreigend. In de traditionele organisatie worden zij geacht de opdrachten uit te voeren. De meeste van hen zijn niet meer gewend te vertrouwen op hun eigen kennis en kunde. Terwijl het arbeidsproces juist verbeterd kan worden als gebruik gemaakt wordt van de expertise van degenen die praktisch uitvoering geven aan de plannen die vanuit een theoretisch kader gemaakt zijn.

De gulden middenweg
Uit bovenstaand voorbeeld blijkt dat in deze overgangsfase binnen organisaties behoefte bestaat aan de "gulden middenweg". Het is belangrijk dat het management de voorwaarden creëert waarbinnen de medewerkers hun talenten in kunnen zetten. Dit vergt ook een andere houding van leidinggevenden: momenteel onderschatten zij vaak de vermogens van hun medewerkers. Zij durven hen geen verantwoordelijkheid te geven [2].

Toch zal het proces efficiënter verlopen als duidelijk wordt wie verantwoordelijk is voor welk onderdeel. Medewerkers zullen zich gaan realiseren dat zij zich niet achter een ander kunnen verschuilen wanneer zij hun taken verkeerd ingepland hebben. Zij zullen er minder snel vanuit gaan dat een ander in de gaten zal houden of alles wel goed verloopt. Maar ook zullen zij zich gewaardeerd voelen en trots zijn op de behaalde resultaten. Net als bij een kinderfeestje ontstaat een goede sfeer, omdat iedereen binnen de gecreëerde ruimte samenwerkt om een projekt tot een goed einde te brengen [3].

Bronnen:
1. Leadbeater, Charles (z.j.) We think : why mass creativity is the next big thing. Gedownload van: http://www.wethinkthebook.net/cms/site/docs/charles%20full%20draft.pdf
2. Haselhoff, M. (2013) Hoe krijgen ze me zo gek? : over het zélf aanpakken van frustraties, ineffectief gedrag en andere werkdilemma's. Den Haag : Academic Service
3. Eijnden, J. van den ( 2007) We-think : the power of mass-creativity. Amsterdam : Kennisland. Gedownload van: http://www.kennisland.nl/filter/opinies/we-think-the-power-of-mass-creativity