woensdag 20 november 2013

Bibliotheek van de Toekomst in de praktijk

In het vorige bericht beschreef ik de toepassingsmogelijkheden van Pinterest binnen het bibliotheekwerk. Ik heb er al vaker op gewezen dat de Bibliotheek van de Toekomst zich moet herdefiniëren. Binnen de branche worden nieuwe producten ontwikkeld die maatwerk moeten leveren aan de individuele gebruiker. Binnen de belevingssamenleving moet de bibliotheek verrassen.

In mijn optiek kan dit alleen wanneer dwarsverbanden tussen informatie gelegd worden. Dat wil zeggen: wanneer films, boeken, websites en databanken rondom een onderwerp met elkaar in verband gebracht worden. In mijn voorstel voor een eindopdracht Mediawijsheid heb ik aangegeven dat ik mijn concept van de collectie van de ideale bibliotheek uit wilde werken. Voor de uitwerking heb ik gekozen voor het boek dat in november 2013 centraal staat in de campagne "Nederland Leest":


Erik, of Het klein insectenboek 
Een rijk boek met veel mogelijkheden om dwarsverbanden te leggen. Dit vormde de eerste uitdaging. In een redelijk kort bestek moet een beeld gegeven worden van de schrijver en zijn werk.

Er zijn zoveel aanknopingspunten dat er keuzes gemaakt moesten worden. Moest ik dieper ingaan op het leven van de schrijver Godfried Bomans? Welke aspecten van dat leven moesten dan benadrukt worden: zijn jeugd, zijn televisie-optredens of zijn verblijf op Rottumerplaat? Moest de nadruk gelegd worden op de ironie en humor in zijn werk? Of op zijn fascinatie voor de schrijver Dickens? En welke invalshoek moest ik nemen voor de bespreking van het boek Erik? Allemaal vragen die ik pas kon beantwoorden, nadat ik het boek gelezen had. Dat werd de eerste stap:

lezen
Anders dan mijn klasgenoten van de middelbare school had ik dit boek namelijk niet op mijn leeslijst geplaatst. Eigenlijk ben ik daar blij om: ik kon nu andere accenten leggen. In de loop der jaren heb ik meer kennis en ervaring opgedaan, waardoor het verhaal associaties bij me opriep die ik als scholier nooit gehad zou hebben. Het hele jaar door verzamelde ik interessante filmpjes, boektitels en websites rondom deze associaties op diverse borden op Pinterest.

verzamelen
In eerste instantie verzamelde ik vooral materialen die geschikt waren voor de deelnemers aan de Salonbibliotheek, een nieuwe service voor hogeropgeleide ouderen. Voor titels van romans en informatieve boeken ging ik uit van de collectie van Bibliotheek Breda. Halverwege het jaar hoorde ik dat alle activiteiten van de campagne Nederland Leest organisatiebreed en voor alle doelgroepen uitgezet dienden te worden. Het dossier moest daarom ook informatie voor de jeugd bevatten.

Hier lag de volgende uitdaging: hoe moest ik dit werkstuk voor alle doelgroepen interessant houden? Ouderen hebben andere verwachtingen dan jongeren. Zij herinneren zich de optredens van de schrijver en zoeken herkenning in de geboden informatie. Veel jongeren kennen de schrijver nauwelijks. Jongeren zijn wel nieuwsgierig en willen graag meer weten. Nieuwe kennis doen zij echter eerder op via beelden en interactie dan door ellenlange teksten te lezen.

De filmpjes op youtube en op de website van de VARA bleken beide doelgroepen aan te spreken. Ook de kennistest over dagvlinders van de World Biodiversity Database is voor jong en oud leuk om te doen. Via een multitouch-tafel zou het zelfs mogelijk zijn om hen samen te laten quizzen. Volgens mij past deze mogelijkheid zeer goed bij de ontmoetingsfunctie van de bibliotheek.

schrijven
Uiteindelijk had ik genoeg gegevens verzameld om te gaan schrijven. Voor mij begint het werk pas als de titelpagina af is. Het logo van de campagne mocht ik zonder toestemming opnemen, maar op de afbeelding rustte copyright. Daarom mailde ik de rechthebbenden kunstenaar Rob Schotsman en regisseur Gidi van Liempd [1]. Toen zij hun toestemming hadden gegeven, kon ik echt beginnen.

Ik besloot in mijn dossier allereerst een korte biografie over Bomans op te nemen. De boektitels vulde ik aan met relevante websites én met de documentaire Bomans in triplo [2]. Daarna kwam een aparte pagina over het verhaal en de verschillende vormen waarin dit in de bibliotheek aanwezig was: leesboek, film, hoorspel en luisterboek.

Toen kwam het leukste onderdeel van het werk: het contextualiseren. Bij het voorwoord had ik gedachten over wetenschapsbeoefening; bij het eerste hoofdstuk over portretschilderkunst en fotografie; bij de beschrijving van de Wollewei dacht ik aan de verschillende cultuurlandschappen... en dan was ik nog niet eens toe aan alle insectensoorten die in het boek genoemd werden. Goethe zei het al: "In der Beschränkung zeigt sich erst der Meister" [3]. Bij alle onderwerpen schreef ik korte teksten ter inleiding en maakte ik een selectie van de boektitels uit de Bredase bibliotheekcollectie.

Het resultaat - digitaal...
Met het uiteindelijke dossier ben ik tevreden. Het bevat hyperlinks naar relevante websites en legt relaties met de Pinterestborden die ik gemaakt heb. Via diverse social mediasites heb ik het dossier gepromoot.
Ook op de speciale webpagina van de bibliotheeksite staat een link naar dit werkstuk. Voor deze pagina heb ik carrousels samengesteld waardoor een selectie van de boeken extra onder de aandacht gebracht wordt.

... en fysiek
Het maken van presentaties - de manier om de connectie met de fysieke collectie te leggen - behoort echter niet tot mijn takenpakket. Voor het vullen van de presentatietafels hebben mijn collega's toch dankbaar gebruik gemaakt van mijn dossier. Het was helaas technisch niet mogelijk om het dossier ook digitaal als onderdeel van de presentaties te tonen.



Reacties
Toch denk ik niet dat dit als een gemis ervaren wordt. Collega's en bezoekers zijn enthousiast over de manier waarop de collectie onder de aandacht wordt gebracht. Ik denk dat bibliotheken overlevingskansen hebben, wanneer zij als een spin in een web de dwarsverbanden tussen informatie die op verschillende media vastgelegd is, duidelijk weet te maken.


Bronnen:
1. http://www.2paint.nl/2Paint%20voor%20Filmers/target8.htm
2. http://cgi.omroep.nl/cgi-bin/streams?/ncrv/geloven/AA000024ACLCC.wmv
3. http://gutenberg.spiegel.de/buch/3649/1













Geen opmerkingen:

Een reactie posten